Olmasaydı sonumuz böyle!

Oysa ne büyük umutlarla yola çıkılmıştı. Ne büyük hedeflerle… Milletin sesi soluğu olmak, mazlum halkın haklarını gür bir sesle ceberut devlete karşı haykırmak içindi bu uzun yolculuk. Ufak tefek yalpalamalara karşın uzunca bir süre de öyle oldu. Sırf milletin iyiliği, halkın en tabii hak ve özgürlükleri için milletin adamları bir azınlığın tahakkümündeki o Kemalist/militarist devletle kıran kırana bir mücadeleye girişmişti. Bu mücadele şiddet ve kan içeren bir mücadele değildi elbette. Bir demokrasi, hukuk, hak ve özgürlükler mücadelesiydi. Haklı bir mücadeleydi ve haklı olduğu için de büyük ölçüde kazanıldı.

Ne olduysa ondan sonra olmaya başladı zaten. Milletin adamı olarak yola çıkanlar ve bu yolda halkın büyük teveccühünü kazananlar bir anda kendilerini “devlet” olarak buluverdiler. En azından kendilerini “devlet” gibi görmeye başladılar. Son derece azınlıktaki baskıcı ve oligarşik bir zümrenin tahakkümündeki devlet denen o canavarın (Leviathan) sırtını tamamen yere getirdikleri varsayımından hareket eden ve önlerinde artık mücadele edecek o “eski düşman” kalmadığını düşünmeye başlayan milletin adamları hızla o düşmandan boşalan yeri doldurmaya koyuldular.

Bu boşluk doldurma süreci maalesef bir benzeşme sürecini de beraberinde getirdi. Bu süreçte milletin adamları olarak yola çıkanlar (en azından bir kısmı itibariyle) nasıl olduysa oldu ama çok hızlı bir şekilde devletin adamlarına dönüşüverdiler. Ne hazindir ki, o eski devletin düşman gördüklerinin bir kısmını da düşman görmeye meylettiler. Hem mademki devlet artık kendileriydi, belki kendilerinin de yeniden kendileri olmasının, yani asıllarına dönmelerinin vakti gelmişti. Kendileri olmaya yöneldiklerinde ise devlette doldurdukları boşluğun tadını çıkarmaya en uygun proje olarak bulabildikleri tek alternatif Milli Görüş İslamcılığı oldu.

Milletin adamı olarak mağduru oldukları her güçlüğün üstesinden halkın destek ve teveccühüyle geldikçe güç kazandılar. Moral açıdan da, siyasal ve hukuki açıdan da haklıydılar ve kazanıyorlardı. Kazandıkça da güçleniyorlardı. Güçlendikçe değişiyorlardı. Şu kısır döngüye bakın ki, değiştikçe o güne kadar hep üstünlüğü ellerinde tuttukları etik ve ahlaki zemini kaybediyorlardı. Ama neden böyle oluyordu!.. Hem haklı olarak kazanmanın, kazandıkça haklı kalarak güçlenmenin, güçlendikçe demokrasi, hak ve özgürlüklerin çıtasını daha da yukarılara taşımanın bir yolu olamaz mıydı?

Elbette olabilirdi… Ama bu yol nedense tercihe şayan görülmedi. İktidarları sürecinde giderek güçlenen yeni muktedirler için güçlü olmak, daha güçlü olmak ve çok daha güçlü olmak her şeyden çok daha fazla cazip geldi. Onun içindir ki her sorunun veya çözümün önem ve ağırlığını oy desteğiyle tartar oldular. Norm ve değerlerin yerini oy, yani daha fazla güç, getirecek olan aldı. Bu yüzden toplumu anket manyağına çevirdiler. Oyları yükselttiği müddetçe yapıp ettiklerinde hiçbir sorun görmediler. Dahası görmek istemediler.

Bu yüzden eski kötü örnekleri mumla aratacak farklı bir popülizme saptılar. Sınırsız ve kuralsız bir büyüme motivasyonuyla muazzam rantlar sağlayıp, her seviyeden destekçileriyle bu rantı paylaşmayı iyi becerdiler. Marmaray’ın 15 gün bedava olması örneğinde olduğu gibi kamu mallarını şahsi malları gibi keyfi ama halka hoş gelecek şekilde kullanmayı iyi başardılar. Gücü çoğunluktan devşirdikleri için demokrasilerin olmazsa olmazlarından olan çoğulculuğun değil hep çoğunluğun gereğine göre hareket eder oldular. Azıcık farklı çıkan her sesi, ne diyor diye birazcık kulak kabartmak yerine, kavga minderine çekip “sandıkta karşıma çık!” diyerek susturmayı tercih ettiler. Bu yolun varıp-varacağı yerin nihai olarak otoriter bir totaliterlik olacağını mırıldanma cüretini gösterenlerin ise haddini anında bildirdiler.

Neticede koro halinde tek sesin yükseldiği bu dönemde yeni nakaratımız artık “ileri demokrasi” olmuştu. Nasıl bir demokrasiyse bu, insanlar daha fazla susturuldukça, kendilerini daha fazla baskı altında hissettikçe güçlenen ve ilerleyen bir demokrasi olmuştuk. Bu nevi şahsına münhasır (sui generis) demokrasimize uygun bir entelijensiya, uygun bir medya ve her mecradan buna uygun bir yardakçılar sınıfının sökün etmesi gecikmedi. AKP içerisindeki özgürlükçü, çoğulcu, sağduyulu demokrat insanların bile konuşmaktan çekindiği, susturulduğu, bastırıldığı, ötelendiği, ötekileştirildiği ve tüm meydanın yeni türeyen bu yeni zümrelere terk edildiği bir döneme geçmek artık kaçınılmazdı. Güçleri, kısıtlı alternatifler arasından halkın seçtiği Parlamento’nun onayladığı kabine üyelerinin bile ötesine geçen resmi ya da gayrı resmi atanmış yeni bir danışmanlar ve iltifata mazhar muktedirler sınıfıyla yepyeni bir devlet anlayışı inşa ediliyordu artık.

Bundan böyle “düşman” olarak görülen ve aman vermeksizin yok edilmesi gereken en ufak eleştirinin ve eleştiricilerin bu yeni muktedirlerden çekecekleri vardı. “İleri demokrasi” nakaratına katılmakta sadece isteksiz davranmanız bile bizzat kendisi olmasa bile “etkisi yok edilecekler” sınıfına girmeniz için yeterliydi. Oysa Umut Özkırımlı’nın T24 haber sitesinde “rakamların diliyle” anlattığı gibi ortada gerçek bir demokrasinin, hele hele “ileri” diyebileceğimiz bir demokrasinin esamisi bile yoktu.

 Mesela, Dünya Ekonomik Forumu tarafından hazırlanan kadın-erkek eşitliği tablosunda Türkiye’nin 2013 yılındaki yeri 120. sıra. Oysa ekonomi, eğitim, sağlık ve siyasi hayat gibi alanlarda kadınlarla erkekler arasındaki eşitsizliği ölçen ve 136 ülkeyi kapsayan bu tabloda Türkiye, 2006 yılında 105’inci sırada bulunuyordu. Bugün ise dünyanın en gelişmiş demokrasileri arasında sayılamayacak Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri, Uganda, Bangladeş, Çin, Katar, Kuveyt, Ürdün, Etiyopya gibi ülkelerin altında yer alıyor.

Her 100 bin kişiye 474,8 polis olmak üzere en çok polis gücüne sahip ülkeler sıralamasında ise Türkiye 2. sırada yer alıyor. Allah’tan Rusya var da Türkiye’yi bu konuda geçebiliyor. Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) tarafından hazırlanan Basın Özgürlüğü Endeksi’nde ise Türkiye 2013 yılındaki performansıyla 179 ülke arasında kendisine, Namibya, Gana, Senegal, Sırbistan, Tanzanya, Kenya, Ermenistan, Moğolistan, Kamerun, Güney Sudan, Libya, Bangladeş, Irak gibi ülkelerin bile gerisinde ve ancak 154. sırada yer bulabiliyor. Buna da şükür çünkü Gazetecileri Koruma Komitesi’nin (CPJ) bir raporuna göre tutuklu bulunan gazeteci sayısı açısından Türkiye 1. sırada yer alıyor. Türkiye’yi, İran ve Rusya 2. ve 3. sırada takip ediyor.

AİHM’in hakkında aleyhte karar verdiği ülkelerin dava sayısı bakımından 2012 rakamlarıyla 117 vakayla Türkiye, yine Rusya’dan hemen sonra 2. sırada geliyor. Şu an itibariyle AİHM’deki dava sayısı bakımından da Türkiye, 12,850 vakayla Rusya, İtalya ve Ukrayna’nın ardından 4. sırada yer alıyor.

Bir şeye “büyük” demekle o şey büyük, “güzel” demekle de güzel olmuyor. Tıpkı durmaksızın “ileri demokrasi” demekle demokrasi açığı hala derin bir ülkenin ileri demokrasi olamadığı gibi. Türkiye yakın zamana kadar doğru bir yönde, doğru bir yolda, doğru şeyleri yaparak ilerliyordu. Uzun ve yorucu bir yolculuktan sonra ulaşacağı yer belki de “ileri demokrasi” olacaktı. Bu yazıda siz de okudunuz işte, belki “neden böyle oldu?” tam olarak bilemiyor, belki anlayamıyor ve anlatamıyorum ama hiç de umduğumuz gibi olmadı.

Bu tablo karşısında 1999’da uğradığı bir medyatik linçten sonra çok uzun olmayan bir süre içerisinde Paris’te hayatını kaybeden hemşerim Ahmet Kaya’nın bir şarkısında yoğunlaşan o ağır duygu gibi “Göğsüm daralıyor, yüreğim kanıyor / Olmasaydı sonumuz böyle!” demek geliyor içimden.

English: http://www.todayszaman.com/columnist/bulent-kenes-331100-i-wish-our-end-would-not-have-been-like-this.html